Wortel-Kolonie, onderdeel van de Koloniën van Weldadigheid in België en Nederland, werd begin deze week ingeschreven op de UNESCO-Werelderfgoedlijst. Het Werelderfgoedcomité heeft dit Belgisch cultureel landschap erkend als getuigen van een uitzonderlijk, ingrijpend en grootschalig sociaal experiment van armoedebestrijding door inrichting van binnenlandse landbouwkoloniën in afgelegen gebieden.
Een uitzonderlijk verhaal
De Koloniën van Weldadigheid ontstonden in 1818-1825 als integrale oplossing voor armoedebestrijding. Na de napoleontische oorlogen heerste er in de Verenigde Nederlanden (Nederland, België en Luxemburg) veel armoede en bedelarij, vooral in de steden. Bij de aanleg van de Koloniën werd het schrale natuurlijke landschap door menselijk toedoen in één beweging volledig herschikt en overschreven met een geordende en geometrische structuur. Het resulterende ontginningslandschap met monumentale dreven, Koloniehuisjes, gestichten en boerderijen met akkerbouw weerspiegelt het toenmalige verlichte gedachtengoed.
Van top 100 meest bedreigde monumenten ter wereld tot UNESCO-Werelderfgoed
Het landschap en de gebouwen van de Koloniën werden na 1993 bedreigd door leegstand, verval en versnippering. In 1997 stonden de gebieden zelfs op de lijst van het ‘World Monuments Fund’ bij de 100 meest bedreigde erfgoedsites ter wereld. Gelukkig werd snel ingezien dat dit bijzondere erfgoed niet verloren mocht gaan. Bezorgde burgers trokken tijdig aan de alarmbel en in 1997 werd vanuit de provincie Antwerpen en met de steun van een 40-tal gemeentebesturen Kempens Landschap opgericht. Deze organisatie ijvert sindsdien voor het behoud, de ontwikkeling en de openstelling van dit erfgoed. Vanaf dan zijn de Koloniën er steeds op vooruit gegaan: in 1999 werden de gebieden beschermd als landschap door het agentschap Onroerend Erfgoed. Het landschap en de gebouwen werden aangekocht door verschillende publieke partners waardoor het geheel in gemeenschapshanden bewaard blijft. Op die manier kunnen de Koloniën vandaag vanuit één visie beheerd worden.
In het verleden kreeg Wortel-Kolonie reeds volgende erkenningen: de Europa Nostra Grand Prix Award in 2014, de ‘Sustainable Tourisme Award’ in 2018, de European Landscape Award Alliance in 2019 en het Europees Erfgoedlabel in 2020
Meer info:
